Ebikwata ku Uganda
Uganda repubulika eyawuddwamu mu byobufuzi mu disitulikiti 77 n’ebitundu 4 eby’ettaka.Eggwanga lino lyefuga okuva mu Bungereza nga 9 October 1962. Omukulembeze w’eggwanga mu kiseera kino ye Pulezidenti Yoweri Kaguta Museveni. Okusinziira ku nteekateeka y’ekibiina ky’amawanga amagatte ey’enkulaakulana, abantu 37.7% ku bantu ba Uganda babeera wansi w’omuggo gw’obwavu (2017).
Kampala
Kampala kye kibuga ekikulu era nga kye kifo eky’amakolero n’enzirukanya y’emirimu mu ggwanga. Ekibuga kino kibunye ku busozi 7 era nga kitegeeza: “Obusozi bw’enseenene”.
Entebbe
Entebbe kitundu kya kiromita nga 40 okuva e Kampala era kisangibwa ku nnyanja Victoria. Ekisaawe ky’ennyonyi eky’ensi yonna kisangibwa wano.
Paaka z’ebisolo by’omu nsiko mu Uganda
Ekkuumiro ly’ebisolo erya Murchison Falls
Paaka eno eriko kiromita 3860 era eyitibwa Kabalega Falls National Park. Ovuga essaawa nga 6 okuva e Kampala. Mu ppaaka eno mulimu ebiyiriro bya Murchison. Omugga Nile omweru gukulukuta mu ppaaka eno okuva ebuvanjuba okutuuka mu maserengeta era gulina ebiwonvu eby’omu nsiko n’amazzi agakulukuta amangu. Mu ppaaka eno mulimu Rothschild- giraffes, hippos n’ebika by’ebinyonyi eby’enjawulo.
Ekibira kya Kibale Forest National Park
Esangibwa kiromita 35 mu bukiikaddyo bwa Fort Portal, ppaaka eno ey’ebisolo by’omu nsiko eriko kiromita 766, erimu ekifo ekirimu ebitosi, ennyanja eziriko ebiwonvu n’ebibira eby’obutiti. Mu kifo kino eky’ebisolo by’omu nsiko mulimu ensolo eziyitibwa chimpanzee, enjovu, enyanja, embizzi ezisirise n’enseenene.
Ekkuumiro ly’ebisolo erya Ruwenzori Mountains National Park
Entikko z’ensozi za Ruwenzori (“Ensozi z’Omwezi”) eziriko omuzira mu maserengeta g’eggwanga ziwa abantu 3% amazzi gaabwe agasaanuuse. Paaka eno eriko obuwanvu bwa kiromita nga 1000.
Ekkuumiro ly’ebisolo erya Queen Elizabeth
Paaka eno y’esinga okubeera n’ebisolo by’omu nsiko mu Uganda. Waliwo ebisibo by’enjovu, enyanja, enkima, enkima, empologoma n’enseenene. Paaka eno eri kumpi kiromita 2000 era ng’erina ekifo kya savannah nga kirimu ntobazzi ezikyukakyuka, emigga, ennyanja n’ebibira by’enkuba eby’omu bitundu eby’obutiti.
Ebikwata ku nsonga eno mu bulambalamba
Olulimi olutongole: Luganda
Ennimi endala: Oluswayiri, Oluganda
Ekibuga ekikulu: Kampala
Engeri ya gavumenti: Republic
Eddiini: Obukristaayo, Obusiraamu a.o.
Obuwanvu bw’ettaka: 241,038 km2
Omuwendo gw’abantu: obukadde 42.72 (2018)
Lala
Ssente: Sillingi ya Uganda (UGD)
Ekitundu ky’essaawa: UTC +3
Olunaku lw’eggwanga: 9 October (Olunaku lw’ameefuga)
Oluyimba lw’eggwanga: Oh Uganda, Ensi y’obulungi
